Views: 477 Author: Nyatakakadzraɖoƒe ƒe Nuŋlɔla Ta Ɣeyiɣi: 2025-03-20 Dzɔtsoƒe: Teƒe
Asitsatsa to kɔmpiuta dzi ƒe dzidziɖedzi trɔ asi le alesi nuƒlelawo ƒlea nue ŋu, si naa nusiwo mebɔ o kple nu gbogbo aɖewo le woƒe asibidɛwo dzi. Gake esi Internet dzi fiasewo va bɔ ta la, mɔ̃ siawo ƒe sedziwɔwɔ va zu nusi ŋu wotsi dzi ɖo kpata. Nyametsotso le Internet dzi fiase aɖe si le se nu ŋu le vevie ŋutɔ be woakpɔ ame ŋutɔ ƒe nyatakakawo kple ganyawo ta. Nyati sia ƒo nu tso nu vevi siwo kpena ɖe nudzrala siwo le Internet dzi ƒe nyateƒenyenye ŋu, si naa dɔwɔnu siwo hiã be woatsɔ azɔ mɔ̃ɖaŋununya ƒe asitsaƒea dedie la na nuƒlelawo. na amesiwo le . Fiase si ŋu kakaɖedzi le , nu siawo gɔmesese hiã vevie.
Nyatakakadzraɖoƒea ƒe dedienɔnɔ nye nu vevi aɖe si ɖea Internet dzi fiase aɖe ƒe sedziwɔwɔ fiana. Nyatakakadzraɖoƒe siwo le dedie kpɔa zãlawo ƒe nyatakakawo ta to nya ɣaɣlawo tsɔtsɔ ɣla me, si xea mɔ na amewo ƒe gege ɖe eme si ŋu womeɖe mɔ ɖo o kple Internet dzi ŋɔdzidonamewo. Ele be nuƒlelawo nadi nyatakakadzraɖoƒe siwo adze egɔme kple 'https://' tsɔ wu 'http://', afisi 'S' tsi tre ɖi na 'secure'. Tsɔ kpe ɖe eŋu la, padlock ƒe dzesi ƒe anyinɔnɔ le adrɛs ƒe ʋuƒoa me ɖee fia be wozãa secure sockets layer (SSL) mɔ̃ɖaŋununya tsɔ ɣlaa kadodoa.
Numekuku si Cybersecurity Ventures (2021) wɔ la te gbe ɖe edzi be nyatakakadzraɖoƒe siwo me SSL nya ɣaɣlawo mele o la te ŋu daa nyatakakawo dzi bɔbɔe wu. Eyata egbɔkpɔkpɔ be menye ɖeko dedienɔnɔ ŋuti ɖaseɖigbalẽ nyuiwo le fiase si le Internet dzi si kpɔa ame ŋutɔ ƒe nyatakakawo ta ko o, ke efia nudzraƒea ƒe ɖokuitsɔtsɔna nuƒlelawo ƒe dedienɔnɔ hã.
SSL ƒe ɖaseɖigbalẽwo ɖoa kpe nyatakakadzraɖoƒe aɖe ƒe amenyenye dzi eye wònaa kadodo siwo wotsɔ nya ɣaɣlawo ŋlɔna la wɔa dɔe. Trust Seals siwo kɔmpiuta dzi dedienɔnɔ dɔwɔƒe xɔŋkɔwo, abe Norton alo McAfee ene, na wogada asi ɖe nyatakakadzraɖoƒe aɖe ƒe dedienɔnɔ ƒe ɖoɖowo dzi. Gake ele be woate ŋu akli nutrenu siawo, si ana woaɖo kpe edzi be woɖo kpe woƒe nyateƒenyenye dzi. Aʋatsokakaɖedzi ƒe nutrenuwo nye aɖaŋu si bɔ si teƒe siwo ameflunyawo le be wòadze abe ɖe wòle se nu ene.
Asitsalawo ƒe numetotowo kple dzidzedzekpɔkpɔwo naa gɔmesese veviwo le Internet dzi fiase aɖe ƒe kakaɖedzi kple subɔsubɔdɔ ƒe nyonyome ŋu. Mɔ̃wo abe Trustpilot, Sitejabber, kple Better Business Bureau ƒe nyatakakawo ƒoa ƒu ɖe nuƒlelawo ƒe nyaŋuɖoɖowo ŋu, si ate ŋu ahe susu ayi nya siwo mewɔa tɔtrɔ o abe adzɔnuwo tsɔtsɔ yi na amewo, asisiwo ƒe dɔwɔwɔ nyuie o, alo asitsatsa siwo me ameflunyawo le ene dzi.
Numekuku aɖe si BrightLocal wɔ (2022) ɖee fia be nuƒlelawo ƒe 87% xlẽa numetotowo le Internet dzi na nutoa me dɔwɔƒewo, si fia akpa vevi siwo me numetotowo wɔa le nuƒlelawo ƒe nyametsotsowɔwɔ me. Anyo be nàɖɔ ŋu ɖo le fiase siwo me numetoto nyui siwo gbɔ eme le siwo me mekɔ tsitotsito o ŋu, elabena woate ŋu awɔ esiawo. Le go bubu me la, zi geɖe la, numetoto nyui kple gbegblẽ siwo wotsaka la naa fiasea ƒe dɔwɔwɔ ƒe nɔnɔmetata si sɔ ŋutɔŋutɔ wu.
Aʋatso numedzodzrowo ate ŋu aflu nuƒlelawo be woaka ɖe Internet dzi fiase siwo mele se nu o dzi. Numetoto siwo me mekɔ o ƒe dzesiwo dometɔ aɖewoe nye gbegbɔgblɔ siwo wozãna le mɔ vovovowo nu, nyagbe siwo wogbugbɔ gblɔna, kple atikeawo ŋuti nyatakaka aɖewo koŋ ƒe anyimanɔmanɔ. Totoɖeme me dzodzro ƒe dɔwɔnuwo alo web-browser ƒe kpeɖeŋutɔwo zazã ate ŋu akpe ɖe ame ŋu wòade dzesi kpɔɖeŋu siwo ŋu ɖikeke le le nyaŋuɖoɖoa me.
Internet dzi fiase aɖe ƒe nyatakakadzraɖoƒe ƒe aɖaŋu bliboa kple eƒe dɔwɔwɔ nyuie ate ŋu anye eƒe sedziwɔwɔ. Nudzrala siwo le se nu dea ga asi na nusiwo zazã le bɔbɔe, nɔnɔmetata deŋgɔwo, kple nyatakaka siwo woŋlɔ nyuie. Gbeŋutise madeamedzi, ŋɔŋlɔdzesiwo ƒe vodadawo, kple nɔnɔmetata siwo ƒe lolome mede o ate ŋu afia teƒe si woƒo ƒu kabakaba, si ate ŋu anye aflaga dzĩ.
Le E-Commerce UX ƒe numekuku siwo Baymard Institute (2021) wɔ nu la, ezãlawo ka ɖe nyatakakadzraɖoƒe siwo ɖea zazã ƒe dzidzenu kɔkɔwo fiana dzi eye wowɔa nu ɖe wo ŋu wu. Mɔfiameɖoɖo si me woate ŋu akpɔ nu le bɔbɔe, adzɔnuwo ŋuti numeɖeɖe tsitotsito, kple ɖoɖo siwo me kɔ la kpena ɖe ezãlawo ƒe nuteƒekpɔkpɔ nyui kple dzesiwo ƒe kakaɖedzi ŋu.
Internet dzi fiase siwo le se nu naa nyatakaka siwo me kɔ ku ɖe agbalẽɖoɖoɖa, tɔtrɔgbɔ, ame ŋutɔ ƒe nyawo gbɔ kpɔkpɔ, kple ɖoɖowo ŋu. Ðoɖo siwo me kɔ ƒe anyinɔnɔ ɖea akɔntabubu kple asisiwo ŋu bubu fiana. Tsɔ kpe ɖe eŋu la, kadodo ŋuti nyatakaka siwo ŋu woate ŋu ake ɖo, siwo dometɔ aɖewoe nye adrɛs ŋutɔŋutɔwo, telefon xexlẽdzesiwo, kple asisiwo ƒe dɔwɔƒe ƒe e-mailwo, na nuƒlelawo te ŋu tsɔa nyabiasewo alo nya siwo ŋu wotsi dzi ɖo.
Nudzrala vavã siwo le Internet dzi nye dɔwɔƒe siwo woŋlɔ ŋkɔ na siwo wɔ ɖeka kple se kple ɖoɖowo ƒe dzidzenuwo. Nuƒlelawo ate ŋu aɖo kpe dɔwɔƒe aɖe ƒe ɖaseɖigbalẽwo dzi to dziɖuɖua ƒe nyatakakadzraɖoƒewo, abe Dukɔa ƒe Agbalẽŋlɔla ƒe Asitsatsa Ŋuti Numekuku le United States ene. Woate ŋu ade dukɔwo dome dɔwɔƒewo agbalẽ me le dukɔa alo nutome dziɖuɖu siwo le dukɔa me.
Gawu la, zi geɖe la, asitsahabɔbɔ siwo le se nu nyea dɔwɔƒewo ƒe habɔbɔwo me tɔwo alo ɖaseɖigbalẽ siwo sɔ na woƒe dɔwɔƒea si. Le kpɔɖeŋu me, le gakpowɔƒewo la, habɔbɔwo ate ŋu aɖo kpe edzi tso habɔbɔwo abe American Iron and Steel Institute (AISI) ene gbɔ alo axɔ ISO ƒe ɖaseɖigbalẽwo na nyonyome dzikpɔkpɔ ƒe ɖoɖowo.
Fexexe ƒe mɔnu siwo le dedie eye ŋkɔ nyui le wo ŋu nye nu bubu si ɖe dzesi le Internet dzi fiase siwo le se nu ŋu. Fexexe ƒe agbowo abe PayPal, Stripe, alo Credit Card Processor siwo ŋu woɖo kpee ene naa nuƒlela ƒe takpɔkpɔ eye woɖea ganyawo ƒe ametafatafa ƒe afɔkua dzi kpɔtɔna. Kpɔ nyuie le nyatakakadzraɖoƒe siwo xɔa fexexemɔnu siwo womate ŋu ake ɖe wo ŋu o ko abe ka ƒe asitɔtrɔ alo cryptocurrency ene evɔ màna tiatia siwo sɔ o.
Ƒe si nyatakakadzraɖoƒe aɖe ƒe akpa aɖe xɔ ate ŋu ana gɔmesesewo nanɔ eƒe sedziwɔwɔ ŋu. Ametafatafa siwo trɔa nyatakakadzraɖoƒewo enuenu be woagakpɔ wo o la ate ŋu azã domenyinyi yeyewo. Dɔwɔnuwo abe WHOIS Loop ene ate ŋu aɖe ɣeyiɣi si woŋlɔ domenyiŋusẽfianu la kple amesi ŋlɔ ŋkɔ ɖe eme ƒe nyatakakawo afia.
Tsɔ kpe ɖe eŋu la, nyatakakadzraɖoƒe ƒe anyinɔnɔ sesẽ aɖe ɖee fia be kakaɖedzi le eŋu. Hadomegbenɔnɔ ƒe nyatakakadzraɖoƒe ƒe nɔnɔmetata siwo le dɔ dzi, nuwɔwɔ kple asisiwo, kple nyatakakawo ŋuti nyatakaka yeyewo ɖea dɔwɔƒe aɖe ƒe ɖokuitsɔtsɔna ɖe nuwɔwɔ le gaglãgbe kple asisiwo dome kadodowo ŋu fiana. Le kpɔɖeŋu me, blog me nyawo alo nyadzɔdzɔ yeyewo edziedzi ate ŋu afia dɔwɔwɔ siwo yia edzi kple dɔwɔƒewo ƒe gomekpɔkpɔ le eme.
Nuwɔwɔ kple asisiwo to hadomenyatakakadzraɖoƒewo kple nutoa me ƒe mɔ̃wo dzi nana kakaɖeamedzi dzina ɖe edzi. Zi geɖe la, asitsaha siwo le se nu ɖea ɖaseɖiɖiwo fiana, ɖoa nya ŋu na asisiwo ƒe nyabiasewo, eye wokpɔa gome le dɔwɔƒewo ƒe numedzodzrowo me. Nukpɔkpɔ sia nana nuƒlelawo te ŋu bua ŋkɔ nyui si le dɔwɔƒea ŋu kple alesi wòwɔa nui ŋu.
Ga home siwo bɔbɔ ɖe anyi wu asitsaƒewo ƒe asixɔxɔ ate ŋu anye agbagbadzedze be woahe nuƒlela siwo mesusu naneke o. Togbɔ be asiɖeɖe le nu ŋu kple dodo ɖe ŋgɔ bɔ hã la, asi siwo bɔbɔ akpa ate ŋu afia nu aʋatsotɔwo alo nuwɔna siwo me ameflunyawo le. Asiwo tsɔtsɔ sɔ kple wo nɔewo le nudzrala siwo ŋu ŋkɔ le geɖe me kpena ɖe ame ŋu be woade dzesi nusiwo mesɔ o.
Dukɔa ƒe Asitsahabɔbɔ (FTC) xlɔ̃a nu nuƒlelawo tso nubabla siwo dze abe wonyo akpa be woanye nyateƒe ene ŋu, abe alesi wogblɔna zi geɖe ene. Ne míebu eŋu kpɔ be asixɔxɔa sɔ kple dɔwɔƒea ƒe dzidzenuwo la, enye afɔɖeɖe vevi aɖe le fiase si le Internet dzi ƒe sedziwɔwɔ me dzodzro me.
Le adzɔnu siwo ŋu ŋkɔ le gome la, nyateƒetoto ƒe kpeɖodzi nana le vevie ŋutɔ. Nudzrala siwo le se nu naa adzɔnuwo ŋuti nyatakaka tsitotsito, siwo dometɔ aɖewoe nye kpɔɖeŋu xexlẽdzesiwo, nɔnɔmewo, kple adzɔnuwɔƒea ŋuti nyatakakawo. Asitsalawo ate ŋu atsɔ nyatakaka siawo akpe ɖe adzɔnuwɔƒea ƒe nyatakakadzraɖoƒea ŋu be woatsɔ aɖo kpe nyateƒetoto dzi.
Se kple ɖoɖo siwo kpɔa asitsatsa le Internet dzi dzi la kpɔa nuƒlelawo ta. Gomenɔamesi siawo nyanya nyuie, abe ŋutete si le ame si be wòaʋli nya alo atrɔ nu siwo gblẽ le ame ŋu ene, naa ŋusẽ nuƒlelawo be woawɔ nyametsotso siwo ŋu wonya nu tsoe. Internet dzi fiase siwo le se nu wɔ ɖe ɖoɖo siawo dzi eye zi geɖe la, wogblɔa nuƒlelawo ƒe gomenɔamesiwo le woƒe ɖoɖowo me.
Europa Dukɔwo ƒe Ðekawɔha ƒe Nuƒlelawo ƒe Gomenɔamesiwo Ŋuti Mɔfiame kple United States ƒe Elektrɔnik Gaxɔwo ƒe Se nye ɖoɖo siwo naa ametakpɔnu siwo le Internet dzi nuƒlelawo. Ametakpɔkpɔ siawo nyanya ate ŋu akpe ɖe ame ŋu be woade dzesi fiase siwo wɔ ɖeka kple se ƒe dzidzenuwo.
Nudzrala siwo le se nu naa mɔnu siwo dzi woato akpɔ nyaʋiʋliwo gbɔ, abe asisiwo ƒe dɔwɔƒewo alo domenɔlawo ƒe dɔwɔƒewo ene. Ðoɖo siwo me kɔ nyuie le nyatoƒoetotowo gbɔ kpɔkpɔ ŋu ƒe anyinɔnɔ ɖee fia be wotsɔ wo ɖokui na be yewoadze asisiwo ƒe dzidzemekpɔkpɔ ŋu. Esia ate ŋu anye tɔtrɔgbɔ ŋuti ɖoɖowo, mɔɖegbalẽ ŋuti nyatakakawo, kple kpekpeɖeŋunadɔwo.
Zi geɖe la, dɔwɔƒea ƒe eŋutinunyalawo kple habɔbɔ siwo ŋu ŋusẽ le naa numekuku alo ɖaseɖigbalẽwo nana le Internet dzi fiase siwo ŋu ŋkɔ le ŋu. Aɖaŋuɖoɖotsoƒewo abe nuƒlelawo taʋlihawo, dɔwɔƒewo ƒe agbalẽwo, kple dɔwɔlawo ƒe habɔbɔwo ene ate ŋu ana kakaɖedzi bubuwo le fiase aɖe ƒe sedziwɔwɔ ŋu.
Le kpɔɖeŋu me, Dukɔa ƒe Asitsahabɔbɔ (NRF) kple Better Business Bureau (BBB) naa nunɔamesiwo kple mɔɖeɖe na dɔwɔƒe siwo ɖo kakaɖedzi kple agbenyuinɔnɔ ƒe dzidzenu aɖewo gbɔ.
Subɔsubɔdɔwo abe VeriSign alo Trust ene naa nyatakakadzraɖoƒe aɖe ƒe dedienɔnɔ kple ame ŋutɔ ƒe nyawo gbɔ kpɔkpɔ ƒe ɖoɖowo ƒe kpeɖodzi. Ame etɔ̃lia ƒe kpeɖodzinya siawo tsɔ kakaɖedzi ƒe akpa bubu kpe ɖe eŋu, elabena habɔbɔ siwo le wo ɖokui si la lé ŋku ɖe Internet dzi fiasea ŋu.
Le ɣeyiɣi si me nuƒleƒe le Internet dzi le bɔbɔm ɖe edzi la, vovototo dede Internet dzi fiase siwo le se nu kple esiwo wowɔna le mɔ gbegblẽ nu dome le vevie ŋutɔ na nuƒlelawo takpɔkpɔ. To dedienɔnɔ ƒe nɔnɔmewo me dzodzro vevie, asisiwo ƒe numetotowo, nyatakakadzraɖoƒea ƒe dɔwɔwɔ nyuie, asitsatsa ŋuti ɖaseɖigbalẽwo, kple asixɔxɔ ƒe mɔnuwo me la, nuƒlelawo ate ŋu awɔ nyametsotso siwo ŋu wonya nu tsoe. Ele vevie ŋutɔ be woanɔ ŋudzɔ eye woazã dɔwɔnu siwo li atsɔ akpɔ nudzraƒe siwo le Internet dzi ƒe nyateƒenyenye dzi. Ne èdi be yeakpɔ nuƒleƒe ƒe nuteƒekpɔkpɔ dedie la, woawɔ ɖeka kple a . Fiase si ŋu kakaɖedzi le kpɔa egbɔ be nu nyuiwo kple dɔwo le eme esime wole ame ŋutɔ kple ganyawo ŋuti nyatakakawo ta kpɔm.
Mlɔeba la, ŋusẽdodo ame ɖokui kple sidzedze kple ŋuɖɔɖɔɖo ƒe mɔnu zazã ate ŋu aɖe afɔku siwo dona tso nuƒle le Internet dzi me dzi akpɔtɔ ŋutɔ. Esi dijitaal asitsaƒea yi edzi le tɔtrɔm la, nyanyanana amewo gakpɔtɔ nye nu vevitɔ si ana nuƒlelawo ƒe nuteƒekpɔkpɔ si le dedie eye wòna dzidzeme ame.
Emenyawo le ƒuƒlu!