Okwanjula
Mu kifo ky’okukola dizayini y’ebizimbe n’okuzimba, okutegeera obutonotono wakati w’ebintu eby’enjawulo eby’enzimba kikulu nnyo eri obukuumi n’obulungi. Ebigambo bibiri ebitera okuleeta okutabulwa kwe kukwata engalo n’amadaala. Wadde nga ziyinza okulabika ng’ezikyusibwakyusibwa eriiso eritatendekeddwa, zikola ebigendererwa eby’enjawulo era nga zigoberera enkola n’ebiragiro eby’enjawulo eby’okuzimba. Okwekenenya kuno okujjuvu kugenderera okukendeeza ku njawulo wakati w’emikuufu n’amadaala g’eggaali y’omukka, okuta ekitangaala ku mirimu gyago egy’enjawulo, okulowooza ku nteekateeka, n’ebyetaago by’okulungamya. Nga banoonyereza ku nsonga zino, abakugu n’abaagazi basobola okusalawo mu ngeri ey’amagezi nga balonda oba okuteeka ebitundu bino ebikulu mu madaala ne ku mbalaza.
Okutegeera emigogo gy’emikono .
Ennyonyola n'ekigendererwa ky'okukuba emikono .
Emikutu gy’emikono gikolebwa ng’enkola y’okuwagira abantu ssekinnoomu okulinnya oba okukka amadaala n’amadaala. Ziwa obutebenkevu n’okutebenkera naddala eri abakadde, abaana, oba abo abalina ensonga z’okutambula. Mu ngeri entuufu esimbibwa ku bisenge oba nga ziwagirwa ebikondo, emikono bye bintu ebiyinza okukwatibwa ebiwa ekiragiro ekigenda mu maaso ku mabbali g’amadaala oba ku mbalaza. Enteekateeka y’emikono mu ngeri ey’ekikugu ekakasa nti zinyuma okukwata, okutumbula obukuumi n’okutangira obubenje.
Koodi z’okuzimba n’ebiragiro ebikwata ku nkwaso .
Emikutu gy’emikono girina koodi z’ebizimbe ezenjawulo ezilagira obuwanvu bwazo, obutasalako, n’okusiima. Okusinziira ku tteeka ly’ensi yonna erya IRC n’etteeka ly’Abamerika abaliko obulemu (ADA), emikono girina okuteekebwa waakiri ku ludda olumu olw’amadaala nga galiko ebiyiringisibwa bina oba okusingawo. Obugulumivu obulagiddwa buli wakati wa yinsi 34 ne 38 waggulu w’ennyindo y’ebidduka. Okugatta ku ekyo, koodi ziraga dayamita eyetaagisa n’okufuluma okuva ku bisenge okukakasa nti omukono gukwata mangu era nga teguliiko bulabe.
Ebikozesebwa n’Ebirowoozo by’Emikutu gy’Ensimbi (Handrails) .
Engalo zikolebwa okuva mu bintu eby’enjawulo omuli embaawo, ebyuma, ate oluusi ebikozesebwa mu kukola ebintu nga PVC. Okulonda ebintu kutera okusinziira ku kifo (munda oba ebweru), obulungi obw’obulungi, n’embalirira. Emikutu gy’ebyuma, gamba ng’egyo egyakolebwa mu kyuma ekitali kizimbulukuse oba aluminiyamu, gisinga kwagala kuwangaala n’okulabika obulungi. Wood ekuwa endabika ey’ekinnansi era osobola okugikolako dizayini ezitali zimu. Nga tetufuddeeyo ku bintu, emikono girina okuba n’ekifo ekiweweevu okuziyiza obuvune n’okusobozesa okutambula okutasalako okuyita ku ggaali y’omukka.
Okunoonyereza ku rails z'amadaala .
Ennyonyola n'ekigendererwa ky'eggaali y'omukka rails .
Eggaali y’omukka ey’amadaala, etera okuyitibwa Guardrails oba Just Guards, biziyiza ebiteekebwa ku mabbali g’amadaala agaggule, embalaza, ne ku mbalaza okuziyiza okugwa. Obutafaananako n’emikono, eggaali y’omukka ey’amadaala tekyetaagisa kukolebwa kukwata. Omulimu gwazo omukulu kwe kukola ng’ekiziyiza eky’obukuumi ekiziyiza okuyita mu butanwa okuva ku mabbali g’amadaala oba ekifo ekigulumivu. Rails z’amadaala zikulu nnyo naddala mu bitundu omuli okugwa okw’amaanyi, okuwa emirembe mu mutima n’okugoberera omutindo gw’obukuumi.
Koodi z'okuzimba n'ebiragiro ebikwata ku rails z'amadaala .
Koodi z’okuzimba amadaala za njawulo ku ezo ez’okusiba emikono. IRC eragidde nti guardrails zeetaagibwa ku open-sided walking surfaces, stairs, ramps, ne landings ezisukka mu yinsi 30 waggulu wa wansi oba grade wansi. Obugulumivu obutono ennyo obw’eggaali y’omukka eziyitibwa rails butera okuba yinsi 36 ku bizimbe by’abatuuze era buyinza okuba waggulu ku bizimbe by’obusuubuzi. Okugatta ku ekyo, amadaala galina okuzimbibwa okuziyiza okuyita kw’enkulungo ya yinsi 4 mu buwanvu, okukakasa nti abaana abato tebasobola kuseeyeeya mu bifo ebiggule.
Ebikozesebwa n’Ebirowoozo by’Emirimu gy’Amadaala .
Okufaananako n’emikuufu, eggaali y’omukka esobola okukolebwa mu bintu eby’enjawulo ng’embaawo, ebyuma, endabirwamu oba ebikozesebwa. Okulonda ebintu kutera okugeraageranya obwagazi obw’obulungi n’ebyetaago by’enzimba. Okugeza, eggaali y’omukka ey’endabirwamu ekuwa okuwulira okw’omulembe era nga nzigule naye nga zeetaaga okukola fuleemu ennywevu okusobola okutuukiriza omutindo gw’obukuumi. Ebyuma n’embaawo bye bimu ku bintu eby’ennono bye tuyinza okulondako era nga bisobola okutuukagana n’emisono egy’enjawulo egy’okuzimba. Enteekateeka y’ebigoma by’amadaala erina okukulembeza obulungi bw’enzimba okusobola okugumira amaanyi agayimiridde n’okuziyiza okugwa oba okulemererwa okunyigirizibwa.
Enjawulo enkulu wakati w’emikuufu n’amadaala rails .
Wadde ng’emikuufu n’amadaala byombi bitundu ebikulu eby’enkola z’amadaala, enjawulo zaabyo zisibuka mu mirimu gyazo, ebyetaago by’okukola dizayini, n’ebiragiro ebifuga. Okutegeera enjawulo zino kikulu nnyo okugoberera koodi z’ebizimbe n’okukakasa obukuumi bw’abakozesa.
Enjawulo mu nkola y’emirimu .
Omulimu omukulu ogw’omugo gw’omukono kwe kuwa abakozesa ekifo eky’okungulu okusobola okutegeera okuwagira n’okutebenkeza. Okwawukana ku ekyo, eggaali y’omukka ekola ng’ekiziyiza okuziyiza okugwa okuva ku ludda lw’amadaala oba ekifo ekigulumivu. Wadde ng’omukono guyamba mu kutambula, eggaali y’omukka ey’amadaala ekola ng’omukuumi ow’obukuumi.
Enjawulo mu kukola dizayini n’obulungi .
Engalo zitera okukolebwa nga essira liteekeddwa ku ergonomics, nga lirimu ebifaananyi ebinyuma okukwata. Zitera okuba nga tezigenda mu maaso era ziyinza okugattibwa butereevu ku bisenge oba okuwanirirwa ebigoma. Kyokka, eggaali y’omukka y’amadaala (stair rails), ebizimbe ebisinga obunene ebiyinza okuyingizaamu ebigoma, ebipande, oba ebitundu ebirala eby’okujjuza. Enteekateeka y’obulungi bw’amadaala esobola okukosa ennyo okusikiriza okulabika kw’amadaala, nga kuwa emikisa gy’okwolesebwa kw’ebizimbe.
Enjawulo mu kugoberera koodi .
Koodi z’okuzimba zawula wakati w’emikuufu n’eggaali y’omukka mu madaala mu ngeri y’okuteeka, ebipimo, n’ebyetaago. Emikutu gy’emikono giweebwa obuyinza ku madaala agamu okuyamba abakozesa, nga balina ebikwata ku buwanvu n’okusiima. Eggaali y’omukka ey’amadaala yeetaagibwa nga waliwo akabi k’okugwa okuva ku bifo ebigulumivu, ng’ebiragiro essira liteekeddwa ku buwanvu n’obunene bw’ebifo ebiggulwawo okutangira obubenje. Okugoberera koodi zino kyetaagisa okulaba ng’obukuumi n’okwewala ebbanja ery’amateeka.
Okukozesa mu nkola n’okunoonyereza ku mbeera .
Okutegeera enkola ey’okussa mu nkola emigogo n’amadaala eggaali y’omukka kiyinza okunywezebwa nga twekenneenya ebyokulabirako eby’ensi entuufu. Mu bifo eby’okusulamu, emikono gitera okusangibwa ku njuyi zombi ez’amadaala okusobola okuwa obuyambi, ate amadaala gayinza okuteekebwa ku madaala ag’enjuyi enzigule okuziyiza okugwa. Ebizimbe by’ebyobusuubuzi biyinza okubaamu enkola z’eggaali y’omukka ez’amadaala ezirabika obulungi ezitakoma ku kukakasa bukuumi wabula era ziyamba mu kusikiriza ekizimbe kino mu ngeri ey’obulungi.
Okunoonyereza okwakoleddwa ekitongole kya National Safety Council kwalaze obukulu bw’okussaawo engalo entuufu mu kukendeeza ku bubenje obuva ku madaala. Okunoonyereza kuno kwazudde nti amadaala agaali gateekeddwako egyategekebwa obulungi emigogo gaafuna ebikolwa bitono, nga biggumiza omulimu gw’emikono mu kutumbula obukuumi bw’abantu.
Mu bufunzi
Mu kumaliriza, emikono n’ebigoma by’amadaala, ate nga bitera okutabuka, bikola emirimu egy’enjawulo era egy’amaanyi mu bulamu n’enkola y’amadaala n’embalaza. Engalo ziwa obuwagizi obwetaagisa eri abantu ssekinnoomu abatambulira mu nkyukakyuka mu buwanvu, okutumbula entambula n‟okwesiga. Eggaali y’omukka ey’amadaala zikola ng’ebiziyiza eby’obukuumi ebiziyiza okugwa okuva ku bifo ebigulumivu, ekintu ekikulu ennyo mu nzimba y’amayumba n’eby’obusuubuzi. Okutegeera enjawulo wakati w’ebintu bino kyetaagisa nnyo abakubi b’ebifaananyi, abazimbi, ne bannannyini bintu okulaba nga bagoberera koodi z’ebizimbe n’okutondawo embeera ezitali za bulabe era ezisobola okutuukirirwa. Nga tulonda n’obwegendereza n’okuteeka emigogo egy’enjawulo n’ebigoma by’amadaala, tuyamba mu mbeera ennungi n’obukuumi bw’abakozesa bonna.
