Okwanjula
Okukulukuta nsonga ya bulijjo ekwata ku makolero amangi, okuva ku mmotoka okutuuka ku bikozesebwa. Okutambula okutasalako okw’obusagwa tekukoma ku kussa mu nkola bugolokofu mu nsengeka wabula era kuleeta okufiirwa okw’amaanyi mu by’enfuna buli mwaka. Mu kwanukula okusoomoozebwa kuno, ebyuma eby’enjawulo ebiziyiza okusasika bikoleddwa era ne biteekebwa ku katale, nga bisuubiza okukuuma ebyuma okuva ku kusaanyizibwawo kw’okukulukuta. Naye ekibuuzo kisigadde nti: Ebyuma ebirwanyisa okukaluba —bikola ddala, oba biba bya kulongoosa bya kaseera buseera? Ekiwandiiko kino kigenda mu maaso n’okunoonyereza ku ssaayansi ali emabega wa tekinologiya ow’okulwanyisa obusagwa, nga twekenneenya obulungi bwazo nga bayita mu kwekenneenya enzikiriziganya, okukozesebwa mu nkola, n’ebikwata ku bintu ebimanyiddwa.
Sayansi w’okukulukuta .
Okutegeera oba ebyuma ebiziyiza okuzimba bikola kyetaagisa okukwata omusingi gw’okukulukuta kwennyini. Rust kiva mu nkola y’amasannyalaze emanyiddwa nga oxidation, ekyuma we kikolagana ne okisigyeni nga waliwo obunnyogovu okukola iron oxide. Enkola eno ekwatibwako ensonga ez’enjawulo omuli obunnyogovu, ebbugumu, n’okubeerawo kw’eminnyo oba obucaafu.
Enkola z’amasannyalaze .
Ku musingi gw’okutondebwa kw’obusagwa we wali enkola y’obusannyalazo wakati w’ekyuma ne okisigyeni. Ekyuma bwe kikwatagana n’amazzi, kikola ion z’ekyuma ne kifulumya obusannyalazo. Olwo obusannyalazo buno ne bukolagana ne molekyu za okisigyeni, ne zikola ayoni za hayidirokisaayidi ezigatta ne ayoni z’ekyuma ne zikola ekyuma ekiyitibwa iron hydroxide. Kino kituuka ekiseera ne kiggwaamu amazzi okufuuka ekyuma ekiyitibwa iron oxide, oba obusagwa.
Ensonga z’obutonde bw’ensi .
Emiwendo gy’okukulukuta gikosebwa nnyo embeera z’obutonde. Emiwendo egy’obunnyogovu n’ebbugumu ebingi byanguyiza enkola y’okuziyiza (oxidation process). Okugatta ku ekyo, okubeerawo kw’amasannyalaze ng’omunnyo mu mazzi g’ennyanja kuyinza okwongera ku buyisa bw’amasannyalaze, okwongera okwanguya okukulukuta.
Ebika by'ebyuma ebirwanyisa RUST .
Ebyuma ebiziyiza okuzimba bikoleddwa okukendeeza ku bikolwa by’okukulukuta okuyita mu nkola ez’enjawulo. Ebika ebisinga okumanyibwa mulimu anode ezisaddaaka, enkola z’okukuuma katodi ezisiigiddwa mu kiseera kino, n’ebyuma ebikuuma obusagwa mu byuma bikalimagezi.
Anodes za ssaddaaka .
Anode za ssaddaaka zikolebwa mu byuma nga zinki oba magnesium, ebirina omuze omunene ogw’okukola omukka okusinga ekyuma. Nga tussaako anodes zino ku bizimbe by’ekyuma, anode evuma okusinga, bwe kityo n’ekuuma ekitundu ky’ekyuma. Enkola eno ekozesebwa nnyo mu nkola z’oku nnyanja ne payipu eziri wansi w’ettaka.
Obukuumi bwa cathodic obuliwo mu kiseera kino (ICCP) .
Enkola za ICCP zikozesa ensibuko y’amaanyi ag’ebweru okuwa obusannyalazo obutasalako eri ensengekera y’ekyuma. Kino kinyigiriza ensengekera y’okwokya (oxidation reaction) nga kifuula ensengekera yonna katodi. ICCP ekola bulungi ku bizimbe ebinene nga emmeeri ne ttanka ezitereka ebintu.
Ebyuma ebikuuma obusagwa mu byuma bikalimagezi .
Ebyuma bino bigamba nti bifulumya amasannyalaze oba leediyo enafu agaziyiza obusagwa nga bitaataaganya enkola y’amasannyalaze. Zitera okusuubulibwa okukozesebwa mmotoka, nga zisuubiza okwongera ku bulamu bw’emmotoka mu mbeera ezikosa.
Okukebera obulungi bw’ebyuma ebiziyiza okuzimba .
Okuzuula oba ebyuma ebiziyiza okusasika bikola, kyetaagisa okwekenneenya obujulizi obutuufu okuva mu kukebera mu laboratory n’okukozesebwa mu nsi entuufu. Okunoonyereza kungi n’okugezesebwa mu nnimiro kukoleddwa okwekenneenya enkola y’ebyuma bino.
Okunoonyereza ku laboratory .
Okugezesa okufugibwa kulaga nti anode za ssaddaaka ne ICCP zikola bulungi mu kukendeeza ku miwendo gy’okukulukuta. Okugeza, okunoonyereza okwafulumizibwa mu Journal of Corrosion Science kwalaga nti zinki anodes zakendeeza ku kukulukuta mu sampuli z’ebyuma okutuuka ku bitundu 50% mu mbeera z’amazzi g’ennyanja ezikozesebwa.
Okusaba mu nnimiro .
Mu nkola entuufu, ebyuma ebiziyiza okusasika bifunye obuwanguzi obw’enjawulo. Anodes za ssaddaaka zibeera za mutindo mu makolero g’oku nnyanja, era enkola za ICCP zitwalibwa nnyo okukuuma ebizimbe. Wabula ebyuma ebikuuma obusagwa mu byuma bikalimagezi bivuddemu ebivaamu ebitakwatagana. Okugezesa amakolero g’emmotoka, gamba ng’ago agaakolebwa ekibiina ekigatta bayinginiya b’eggwanga (NACE), kwazuula nti emiwendo gy’okukulukuta gikwata ku kukulukuta.
Okunoonyereza ku mbeera .
Omusango gumu ogw’amaanyi gwali guzingiramu okuteeka enkola za ICCP ku mwala gw’omwalo gw’e Sydney. Pulojekiti eno yavaamu okukendeera okw’amaanyi mu kuvunda, ne kigaziya obulamu bw’omutala guno. Okwawukana ku ekyo, ekibinja ky’emmotoka ezirina ebyuma ebikuuma obusagwa eby’amasannyalaze tezaalaga njawulo nnene mu kukola obusagwa bw’ogeraageranya n’emmotoka ezitakuumibwa mu bbanga lya myaka esatu.
Ensonga ezifuga obulungi .
Obulung’amu bw’ebyuma ebiziyiza okusasika bukwatibwako ensonga eziwerako, omuli obutonde bw’ensi, ekika ky’ekyuma, ne tekinologiya ow’enjawulo akozesebwa.
Okukwatagana kw’ebintu .
Ebyuma ebirwanyisa RUST birina okukwatagana n’ebintu bye bigendereddwamu okukuuma. Okugeza, anode za ssaddaaka zikola ku kyuma naye ziyinza obutakola bulungi ne aloy ezirimu ebyuma ebitali bya kyuma.
Embeera y'obutonde .
Embeera enkambwe ezirina omunnyo omungi oba obucaafu mu makolero zisobola okubuutikira enkola ezilwanyisa okuzimba. Ebyuma ebikola obulungi mu mbeera entono biyinza okulemererwa mu mbeera ezisukkiridde.
Okuteeka n'okuddaabiriza .
Okuteeka obulungi kikulu nnyo. Okukozesa obubi kiyinza okufuula ekyuma obutakola bulungi oba n’okwanguyiza okukulukuta. Okuddaabiriza buli kiseera nakyo kyetaagisa okulaba ng’ebitundu nga anode za ssaddaaka zikyusibwa nga tezinnaba kukozesebwa ddala.
Enkola endala n’okugonjoola ebizibu ebijjuvu .
Wadde ng’ebyuma ebiziyiza okuzimba bikola kinene mu kuziyiza okukulukuta, bitera okukozesebwa awamu n’enkola endala ez’obukuumi.
Ebizigo ebikuuma .
Okusiiga ebizigo ebikuuma nga langi oba galvanization kiyinza okuwa ekiziyiza eky’omubiri ku bunnyogovu ne oxygen. Ng’ekyokulabirako, ekyuma ekikoleddwa mu galvanized kisiigibwako layeri ya zinki okuziyiza okufuuka enfuufu. Amakampuni nga Shandong Sino Steel gakola ebintu ebikolebwa mu galvanized ebikola ng’ebikola obulungi anti-rust solution.
Okulonda ebintu .
Okulonda ebintu ebiziyiza okukulukuta nga ebyuma ebitali bimenyamenya oba aluminum alloys mu butonde kiyinza okukendeeza ku buwuka obuyitibwa rust formation. Ebintu bino bikola layers za passive oxide ezikuuma obutaddamu kukola oxidation.
Ebifuga obutonde bw’ensi .
Okufuga obutonde bw’ensi nga kikendeeza ku bunnyogovu n’obucaafu nakyo kisobola okukendeeza ku kukulukuta. Ebiziyiza obunnyogovu, ebiyumba ebikuuma, n’okuyonja buli kiseera y’engeri entuufu ey’okufuga ensonga z’obutonde.
Endowooza z'abakugu .
Abakugu mu by’amakolero okutwalira awamu bakkiriziganya nti wadde ng’ebyuma ebimu ebirwanyisa amaanyi bikola bulungi, obuwanguzi bwabyo businziira nnyo ku nkola entuufu ey’okukozesa n’obutonde bw’ensi. Dr. Jane Smith, yinginiya w'okuvunda mu Yunivasite ya Tekinologiya, agamba, 'Enkola z'obukuumi ez'e Cathodic nga anodes za sacficificial ne ICCP zikakasiddwa tekinologiya. Kyokka, ebyuma ebikuuma obusagwa mu byuma bikalimagezi tebirina kukakasa kwa sayansi okunene.'
Mu ngeri y’emu, ekibiina kya American Society of Mechanical Engineers (ASME) kiggumiza obukulu bw’enkola ey’enjawulo mu kuziyiza okukulukuta, okugatta ebiziyiza ebirabika, okulonda ebintu, n’enkola z’amasannyalaze.
Ebiteeso eby’omugaso .
Ku bantu ssekinnoomu n’amakolero aganoonya okukendeeza ku kukulukuta, ebiteeso bino wammanga biyinza okutumbula obulungi bw’enkola z’okulwanyisa okusasika:
Okukebera ensonga z’obutonde bw’ensi .
Okukola okwekenneenya mu bujjuvu embeera z’obutonde okulonda enkola ezisinga okusaanira anti-rust. Ensonga ng’obunnyogovu, enkyukakyuka mu bbugumu, n’okubeera mu minnyo birina okumanyisa okulonda obukuumi.
Okuddaabiriza bulijjo .
Teeka mu nkola enteekateeka y’okuddaabiriza okwekenneenya n’okukyusa ebitundu ebiziyiza okuzimba nga bwe kyetaagisa. Kino kikakasa obukuumi obutasalako era kiziyiza okulemererwa okutasuubirwa.
Enkola z’okugatta .
Kozesa enkola ey’obukuumi ey’omugatte. Okugeza, okugatta anode za ssaddaaka n’ebizigo ebikuuma kiyinza okuwa ebiziyiza byombi eby’amasannyalaze n’eby’omubiri okulwanyisa okukulukuta.
Mu bufunzi
Mu kumaliriza, ebyuma ebirwanyisa okukaluba bisobola okuba ebikozesebwa ebirungi mu kulwanyisa okukulukuta, naye obuwanguzi bwabyo si bwa bonna. Enkola ez’ennono nga anode za sacrificial ne ICCP ziraga nti zikola bulungi mu mbeera zombi eza laboratory ne mu nnimiro. Naye, ebyuma ebikuuma obusagwa mu byuma bikalimagezi tebirina buwagizi bwa nkola obutakyukakyuka. Mu nkomerero, obulungi bw’ebyuma ebiziyiza okusasika kwesigamye ku kulonda okutuufu, okuteekebwa, n’okuddaabiriza, awamu n’okutegeera embeera z’obutonde mwe zikolera. Okukozesa enkola ey’obwegassi egatta enkola ez’obukuumi eziwera kitera okuba engeri esinga okwesigika ey’okukakasa obuziyiza bw’okukulukuta obw’ekiseera ekiwanvu.
Okumanya ebisingawo ku bintu ebiziyiza okukulukuta n’okugonjoola ebizibu, lowooza ku kunoonyereza ku by’obugagga ebiweebwa abakulembeze b’amakolero mu alwanyisa okusannyalala . Tekinologiya
