Manghenelo
Ku twisisa leswi munhu lonkulu a nga swona swi nga nyika vutivi lebyikulu eka ku tsakela ka yena, ku navela ka ntirho, na dyondzo. Major i ndhawu yo karhi ya dyondzo leyi swichudeni swa le kholichi kumbe swa le yunivhesiti swi tivekaka ngopfu hi yona hi nkarhi wa tidyondzo ta swona ta undergraduate. Swi lerisa kharikhulamu ya nkoka leyi va nga ta yi landzelela naswona va tala ku kucetela ndlela ya vona ya xiphurofexinali ya nkarhi lowu taka. Eka makete wa mintirho lowu tshamaka wu ri karhi wu cinca, ku hlawula major leyi faneleke i swa nkoka swinene eka ku fambisanisa vutshila bya munhu na swilaveko swa indasitiri. Ku lavisisa tinsimu leti wena . Ku fana na major in swi nga endla leswaku ku va na ntirho lowu enerisaka no humelela.
Ku hlamusela dyondzo leyikulu ya dyondzo ya le henhla .
Major i nhlokomhaka ya nkoka ya dyondzo eka xichudeni xa kholichi kumbe xa le yunivhesiti, lexi katsaka sete ya tikhoso leti nyikaka vutivi byo hlawuleka na vuswikoti eka ntirho wo karhi. Ku dzikisa mianakanyo loku ku pfumelela swichudeni ku nghenelela swinene eka tidyondzo leti swi ti hisekelaka loko swi ri karhi swi hetisisa swilaveko swa digiri ya swona. Ti majors tinga sukela eka tidyondzo ta ndhavuko tofana na biology, matimu, na vunjhiniyara kuya eka tidyondzo ta interdisciplinary leti hlanganisaka tinsimu totala.
Ku hlawuriwa ka major a swi vuli ntsena riendzo ra dyondzo kambe swi tlhela swi veka xiteji xa swivandlanene swa ntirho wa nkarhi lowu taka. I swa nkoka leswaku swichudeni swi kambisisa leswi swi swi tsakelaka, matimba ni tipakani ta nkarhi wo leha loko swi hlawula major. Data ya tinhlayo ku suka eka National Center for Education Statistics yi kombisa leswaku ti major to karhi, ku fana na sayense ya tikhompyuta na tinsimu leti fambelanaka na nhlayiso wa rihanyo, ti vonile ku kula lokukulu hikwalaho ka nhluvukiso wa thekinoloji na swilaveko swa vaaki.
Swilo leswi kucetelaka ku hlawuriwa ka major .
Swilo swo hlayanyana swi kucetela xiboho xa xichudeni loko xi hlawula major. Ku tsakela ka munhu hi xiyexe i swa nkoka swinene; Ku dyondza mhaka leyi munhu a yi tsakelaka swinene ku engetela ku nghenelela ni nsusumeto. Mintshembo ya ntirho na yona yi tlanga xiphemu xa nkoka. Tinsimu leti nga na xilaveko xa le henhla na miholo leyi vuyerisaka ti tala ku koka rinoko ra swichudeni leswi kongomisaka eka ntshamiseko wa swa timali endzhaku ka ku thwasa.
Ku langutela ka ndyangu na ndhavuko swi nga khumba xiboho lexi na swona. Eka mindhavuko yin’wana, tiphurofexini to karhi ti xiximiwa swinene, naswona swichudeni swi nga ha titwa swi tshikileriwa ku landzelela ti- major leti fambisanaka ni mintirho yoleyo. Ku engetela kwalaho, ku hlangana ni tidyondzo hi nkarhi wa xikolo xa le henhla, vuleteri ni switsundzuxo swa vatsundzuxi va nkongomiso swi nga kongomisa swichudeni eka tidyondzo letikulu to karhi.
Ku twisisa vuswikoti bya munhu hi ku tirhisa swikambelo na ku tianakanya i swa nkoka swinene. Switirhisiwa swo fana na swikambelo swa aptitude na vutsundzuxi bya ntirho swi nga nyika vutivi eka ti major leti faneleke leti simekiweke eka matimba ya munhu hi xiyexe na ku tsakela. Ku nghenelela na vatshila eka tinsimu ta ku tsakela na ku nghenelela eka ti-internship swi nga tlhela swi tivisa xiboho lexi xa nkoka.
Vuyelo bya ti-major eka tindlela ta ntirho .
Major yi khumba swinene ndhawu yo nghena ya graduate eka vatirhi. Vathori va tala ku lava vahlawuriwa lava nga na vutivi byo hlawuleka na vuswikoti lebyi fambelanaka na ntirho. Hi xikombiso, tifemeni ta vunjhiniyara ti lava vadyondzi lava thwaseke lava nga ni tidigiri ta vunjhiniyara, kasi tikhampani ta thekinoloji ti rhangisa vaendli va swikombelo lava nga ni ndhavuko wa sayense ya tikhompyuta kumbe thekinoloji ya rungula.
Hambiswiritano, tin’wana ti-major ti nyika vuswikoti lebyi hundziseriwaka lebyi tirhaka eka tiindasitiri to hambana. Tidigri eka vutshila bya ntshuxeko, hi xikombiso, ti hluvukisa ku ehleketa hi vukheta, ku vulavurisana, na vuswikoti byo xopaxopa bya nkoka eka tinsimu to fana na ku xavisa, vufambisi, na dyondzo. Ku cinca-cinca ka ti-major to tano swi pfumelela vadyondzi lava thwaseke ku pfumelelana na tindlela to tala ta ntirho.
Mikhuva ya ikhonomi yi tlhela yi khumba ndlela leyi ti-major ti khumbaka swivandlanene swa mintirho ha yona. Eka minkarhi ya ku cinca ka thekinoloji, tinsimu letikulu eka tinsimu ta STEM (sayense, thekinoloji, vunjhiniyara, na tinhlayo) ti nga ha nyika swivandlanene swo tala. Hi ku ya hi Ndzawulo ya Tinhlayo ta Vatirhi ya le United States, mintirho ya STEM yi languteriwile ku kula hi ku hatlisa swinene ku tlula mintirho leyi nga riki ya xiyimo, leswi kandziyisaka nkoka wa ku fambisana ka dyondzo leyikulu ya munhu na swilaveko swa makete.
Mintlhontlho eku hlawuleni ka xikulu .
Ku hlawula major swinga chavisa hikokwalaho ka ntshikilelo wo teka xiboho lexi khumbaka vumundzuku bya munhu. Ku nga tiyiseki hi ku tsakela kumbe ku chava ku endla xiboho lexi hoxeke swi nga vanga ku vilela. Ku anama ka swihlawulekisi leswi nga kona namuntlha swi engetela ku rharhangana, laha tiyunivhesiti ti nyikelaka minongonoko yo hlawuleka swinene na ya niche.
Ku anakanyisisa hi swa timali na swona swi tisa mintlhontlho. Ndleko wa dyondzo wu nga ha kucetela swichudeni ku hlawula ti-major leti tekiwaka tanihi leti nyikelaka mbuyelo wa le henhla eka vuvekisi, leswi nga ha vaka hi ku lahlekeriwa hi ku tsakela ka swona ka ntiyiso. Ku tlhela ku va na ku vilela ka ku tala ka makete wa mintirho eka tinsimu leti dumeke, leswi nga endlaka leswaku ku kuma ntirho wu phikizana swinene.
Ku engetela kwalaho, timhaka ta mafambiselo to fana na ku pfumaleka ka mfikelelo wa switirhisiwa, vuleteri, na nkongomiso swi khumba mintlawa leyi nga yimeriwangiki kahle hi ndlela leyi nga ringaniki. Matshalatshala yo nyika nseketelo wo ringana i ya nkoka swinene eku pfuneni ka swichudeni hinkwaswo ku teka swiboho leswi nga na vutivi mayelana na ti-major ta swona.
Maqhinga yo hlawula major leyi faneleke .
Ku fambisa swiphiqo swa ku hlawula major, swichudeni swi nga tirhisa tindlela to hlayanyana. Ku tikambela i goza ra masungulo, leri katsaka ku anakanyisisa hi ku tsakela, mimpimanyeto na matimba. Swivandla swa dyondzo swi tala ku nyika switirhisiwa na tiwekhixopo ku pfuneta eka endlelo leri.
Ku endla ndzavisiso hi ti-major leti nga vaka kona na tindlela ta tona ta ntirho leti fambelanaka na tona i swa nkoka. Leswi swi nga katsa ku kambisisa tikharityhulamu ta khoso, ku vulavula na swirho swa fakikhali, na ku hlaya hi mikhuva ya indasitiri. Ku endla ndzhuti wa ntirho na ti-internship swi nyika ntokoto lowu tirhaka na vutivi eka vutomi bya ntirho wa siku na siku eka tinsimu to karhi.
Ku nghenelela eka vatsundzuxi va swa tidyondzo na vatsundzuxi va ntirho swi nga nyika nkongomiso lowu endleriweke munhu hi xiyexe. Vatshila lava va nga pfuna swichudeni ku twisisa ndlela leyi ti-major to hambana ti fambelanaka ha yona na tipakani ta swona na magoza lama lavekaka ku swi fikelela. Va nga tlhela va pfuneta eku endleni ka pulani ya dyondzo leyi cinca-cincaka leyi pfumelelaka ku cinca loko ku tsakela ku hundzuka.
Ntirho wa ti double majors na ti minors .
Ku landzelela ti double majors kumbe ku engetela vana lavatsongo i ndlela ya swichudeni ku ndlandlamuxa vutshila bya swona na ku hlayisa swihlawulekisi swo tala swi pfulekile. Endlelo leri ri va endla va kota ku hlanganisa tidyondzo, ku kurisa vuswikoti bya swiyenge swo hambana leswi tekiwaka swi ri swa nkoka swinene eka tindhawu ta ntirho wa ntirhisano wa namuntlha.
Xikombiso, ku hlanganisa major eka bindzu na n’wana lontsongo eka sayense ya tikhompyuta swi hlomisa xichudeni hi vuswikoti bya vufambisi na vutshila bya xithekiniki. Ku hlanganisiwa loku ku nga ndlandlamuxa ku thoriwa eka mintirho ya bindzu leyi kongomisiweke eka thekinoloji. Hambiswiritano, i swa nkoka ku tekela enhlokweni ndzhwalo wo engetela wa ntirho na ku tinyiketela ka nkarhi loku lavekaka eka tindhawu to tala ta dyondzo.
Swivandla swi tala ku seketela tindlela leti hi ku nyika xiyimiso xo cinca-cinca na ku tsundzuxa. Swichudeni swi fanele ku burisana na vatsundzuxi va swona ku tiyisisa leswaku swi nga fikelela swilaveko hinkwaswo handle ko ti andlala ngopfu eka swa tidyondzo.
Ku cinca ka ti-major: ku cinca-cinca eka ku pulana ka dyondzo .
A swi tolovelekanga leswaku swichudeni swi lemuka leswaku ku hlawula ka swona ko sungula ka major swi nga ha va swi nga fambisani na ku tsakela ka swona loku cincaka kumbe tipakani ta ntirho. Ku cinca ti-major i xiboho xa nkoka lexi nga khumbaka minkarhi ya ku thwasa na ku pulana ka swa timali. Hi ntolovelo tiyunivhesiti ti na maendlelo lama nga kona ku olovisa endlelo leri.
Swichudeni leswi ehleketaka ku cinca swi fanele ku kambisisa ndlela leyi ntirho wa swona wa khoso lowu hetiweke wu tirhaka ha yona eka major leyintshwa. Eka swiyimo swin’wana, swikweleti swa dyondzo ya mani na mani na swilo swo hlawula swi nga hundzisela, ku hunguta ku hlwela. Vatsundzuxi va swa tidyondzo va tlanga xiave xa nkoka eku endleni ka mepe wa ku cinca na ku tiyisisa leswaku swilaveko hinkwaswo swa dyondzo swi ta fikeleriwa.
Ku cinca-cinca i vuyelo bya nkoka eka tisisiteme ta dyondzo ya le henhla leti pfumelelaka swichudeni ku tshubula na ku antswisa ku tsakela ka swona. Ku amukela ku cinca-cinca loku swi nga yisa eka ku eneriseka lokukulu na ku humelela eka ku hlongorisa ka dyondzo na ka xiphurofexinali.
Vumundzuku bya ti-major eka dyondzo ya le henhla .
Ndhawu ya dyondzo ya le henhla yi tshama yi ri karhi yi cinca, yi kuceteriwa hi nhluvuko wa thekinoloji, mintlhontlho ya misava hinkwayo, na swilaveko swa vatirhi leswi cincaka. Tinsimu leti tumbulukaka to fana na vutlhari byo endliwa, eneji leyi nga ta tshama nkarhi wo leha, na vuxopaxopi bya datha ti tumbuluxa ti-major letintshwa na ku hundzula leti nga kona.
Tidyondzo ta swiyenge swo hambana ti ya ti va leti dumeke swinene, ti hahlula ti silo ta ndhavuko ta dyondzo. Ku cinca loku ku xiya leswaku swiphiqo leswi rharhanganeke swa misava ya xiviri hakanyingi swi lava vutivi eka tidyondzo to tala. Minongonoko leyi khutazaka ntirhisano eka tinsimu hinkwato yi lulamisela swichudeni ku va na swivumbeko swo tala swa mintirho ya manguva lawa.
Dyondzo ya le ka inthanete na micro-credential na swona swi le ku vumbekeni hi vuntshwa ndlela leyi ti majors ti hleriweke na ku nyikiwa ha yona. Swihlawulekisi leswi swi nyika ku cinca-cinca na ku fikelela, ku pfumelela vadyondzi ku lulamisa dyondzo ya vona eka ku tsakela ko karhi na tixedulu. Swivandla swi cinca-cinca hi ku nyika minongonoko ya mixaka ya mixaka na ku tirhisa thekinoloji ku ndlandlamuxa ntokoto wa dyondzo.
Mahetelelo
Ku kumisisa leswaku i yini lexikulu xa munhu loyi a nga na xona swi paluxa swo tala hi riendzo ra yena ra dyondzo na nkongomiso wa xiphurofexinali. I xiboho lexi kuceteriwaka hi ku navela ka munhu hi xiyexe, swilaveko swa makete, na mikhuva ya vaaki. Hi ku lavisisa tinsimu hi ku helela va . Ku fana na major in, swichudeni swi ti veka eka ku humelela na ku hetiseka.
Endlelo ro hlawula major ri rharhanganile naswona ri na swihlawulekisi, ri lava ku ti languta na ndzavisiso. Hi nseketelo wa switirhisiwa swa dyondzo na ku tiyimisela ku pfumelelana na swiyimo, swichudeni swi nga fambisa nhlawulo lowu wa nkoka hi ndlela leyinene. Loko vumundzuku bya ntirho byi ya emahlweni byi hluvuka, nkoka wa ku ringanisa major ya munhu na ku tsakela ka munhu hi xiyexe na swilaveko swa misava hinkwayo wu ya wu va wa nkoka swinene.
